Δεύτερη σε κυψέλες και τέταρτη στην παραγωγή μελιού σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες είναι η Ελλάδα. Οι μεγαλύτερες ποσότητες προέρχονται από το πεύκο (55-60% της ετήσιας συνολικής παραγωγής), το έλατο (5-10%) και το θυμάρι (15%). Το 2008, που η παραγωγή μελιού ανήλθε σε 15.682 τόνους, κυρίως από Πελοπόννησο, Μακεδονία και Στερεά Ελλάδα, είχαμε μείωση κατά 11% σε σχέση με το 2007 και τη Μακεδονία να παράγει 31% λιγότερο μέλι.
Οι εξαγωγές μας έφτασαν τους 601 τόνους, αντιπροσωπεύοντας αξία περίπου 3 εκατ. ευρώ με μέση τιμή πώλησης 4,99 ευρώ το κιλό. Ο κύριος όγκος των εξαγωγών μας κατευθύνεται κυρίως σε τέσσερις χώρες και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Κύπρο, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ, που το 2008 κάλυψαν περίπου το 76 % των εξαγωγών.
Η μελισσοκομία, αυτός ο δυναμικός κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής για τη χώρα μας, είναι το θέμα μελέτης που συντάχθηκε από τις επόπτριες του Μελισσοκομικού Κέντρου της ΠΑΣΕΓΕΣ Αττικής, Φρειδερίκη Γκουλιαδίτη και Παρασκευή Μπιρρή.
Οι εισαγόμενες ποσότητες μελιού το 2008 ανήλθαν σε περίπου 2.736 τόνους αντιπροσωπεύοντας αξία 7,2 εκατ. ευρώ, με μέση τιμή πώλησης 2,64 ευρώ/κιλό. Τα έτη 2006 και 2007 οι μεγαλύτερες ποσότητες προέρχονται κυρίως από τη Γερμανία, την Ισπανία, την Ουγγαρία και το Βέλγιο, καλύπτοντας αντίστοιχα το 87% και το 74% περίπου των εισαγωγών. Η Ε.Ε. είναι δεύτερη στην παραγωγή μελιού παγκοσμίως, με ποσότητες οι οποίες ανήλθαν για το 2007 σε 193.695 τόνους. Η Ισπανία κατέχει σταθερά την πρώτη θέση και η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη θέση, με 17.690 τόνους.
«Ο τομέας της μελισσοκομίας, για να παρουσιάσει περαιτέρω ανάπτυξη», όπως τονίζεται στη μελέτη του Μελισσοκομικού Κέντρου της ΠΑΣΕΓΕΣ, «θα πρέπει να μειωθεί το κόστος παραγωγής, να αυξηθεί η κατανάλωση του μελιού μέσα από την προβολή ενός προτύπου υγιεινής διατροφής, να αυξηθούν οι εξαγωγές και να κατακτηθούν νέες αγορές, να βελτιωθούν η τυποποίηση, η συσκευασία και η διαφήμιση του προϊόντος, να στραφούμε στη συστηματική παραγωγή και άλλων προϊόντων κυψέλης, όπως βασιλικός πολτός, γύρη, πρόπολη, κερί, δηλητήριο, να προωθηθεί η πιστοποίηση βιολογικών μελισσοκομικών προϊόντων, να κατοχυρωθούν τα μέλια ΠΟΠ και ΠΓΕ -σήμερα έχει κατοχυρωθεί μόνο το «Μέλι Ελάτης Μαινάλου Βανίλια» ως ΠΟΠ- να εμπλουτιστεί η μελισσοκομική χλωρίδα μέσω της δημιουργίας μελισσοκομικών πάρκων.
Σύμφωνα με τη μεταπτυχιακή εργασία του Βαγγέλη Παπά, γεωπόνου Μ.Sc με τίτλο «Οικονομική βιωσιμότητα και προοπτικές ανάπτυξης της μελισσοκομίας»
-συμπεριλαμβάνεται στον συλλογικό τόμο «Αναπτυξιακά προβλήματα και διαγραφόμενες προοπτικές στην Κύθνο», επιμέλεια των καθηγητών Ν. Μαρτίνου και Π. Καρανικόλα- «η μελισσοκομία είναι διαδεδομένη σε όλη τη χώρα. Υπάρχουν όμως περιοχές που έχουν αυξημένο μελισσοκομικό ενδιαφέρον, όπως εκείνες των Νομών Χαλκιδικής, Καβάλας, Φθιώτιδας, Εύβοιας, Νησιών του Αιγαίου, Αττικής, Αρκαδίας, Ηρακλείου, Χανίων και άλλες. Στη χώρα μας σήμερα δραστηριοποιούνται περί τις είκοσι μονάδες τυποποίησης μελιού. Από αυτές, δέκα ανήκουν σε κοινοπραξίες και συνεταιρισμούς και δέκα σε ιδιώτες τυποποιητές. Η συνολική δυναμικότητά τους ξεπερνά τις 10.000 τόνους τον χρόνο, ενώ η παραγωγή τους τα τελευταία χρόνια κυμαίνεται περί τους 5.000 τόνους ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι μόνο το 1/3 του μελιού τυποποιείται από τις βασικές τυποποιητικές μονάδες, ενώ ο υπόλοιπος όγκος διακινείται μέσω απευθείας πωλήσεων. Σε ό,τι αφορά τα άλλα προϊόντα της μελισσοκομίας, όπως το κερί, η πρόπολη, το δηλητήριο, ο βασιλικός πολτός και η γύρη, η κατάσταση δεν είναι το ίδιο θετική με το μέλι».
Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των μελισσοκόμων στις Κυκλάδες. Από συλλογή στοιχείων που έγιναν από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κυκλάδων, βρέθηκαν κατά το χρονικό διάστημα από το 1980 έως τον Μάρτιο του 2008 να έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Μελισσοκομικών Εκμεταλλεύσεων του Νομού Κυκλάδων 1.122 μελισσοκόμοι.
«Στις Κυκλάδες», προσθέτει ο Βαγγέλης Παπάς, «πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η νεκταροέκκριση του θυμαριού κατά τους ανοιξιάτικους και τους θερινούς μήνες, που αποτελεί και το κύριο μελισσοκομικό φυτό, μιας και αυτό που επιζητούν οι καταναλωτές στο θυμαρίσιο μέλι είναι το άρωμα και η γεύση του. Η μεγάλη εξάρτηση από το θυμάρι, όμως, δημιουργεί κινδύνους μη αντιμετωπίσιμους. Για παράδειγμα, το έτος 2007 ήταν μια κακή μελισσοκομική χρονιά για όλη τη χώρα, που οφειλόταν κυρίως στην έλλειψη ικανοποιητικών για τη μελισσοκομική χλωρίδα βροχών. Ο καύσωνας που ακολούθησε την άνοιξη και η εμφάνιση ασθενειών που οι μελισσοκόμοι δεν μπορούν να καταπολεμήσουν με νέες τεχνικές, μια και η χρήση φαρμάκων είναι απαγορευμένη, εκτός από τα εγκεκριμένα για τη βαρροϊκή ακαρίαση, δημιούργησαν μιαν άκρως δυσμενή κατάσταση για τον κλάδο της μελισσοκομίας. Στις Κυκλάδες δε, όπου οι περισσότεροι μελισσοκόμοι παράγουν μέλι μία φορά τον χρόνο, κυρίως θυμαρίσιο, η απόδοση έπεσε έως και 70%».
Οσο για τα μέτρα που θα στηρίξουν την ελληνική μελισσοκομία θα είναι: να αποζημιωθούν οι μελισσοκόμοι για τη μειωμένη παραγωγή των ετών 2007 και 2008, να επιστραφεί ο ΕΦΚ του πετρελαίου στα μελισσοκομικά αυτοκίνητα, όπως συμβαίνει στους υπόλοιπους κλάδους της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, και να αυξηθεί η επιστροφή ΦΠΑ στο 12%. Ακόμη, να συμπεριληφθεί στους ασφαλιζόμενους κινδύνους του Κανονισμού Ασφάλισης Ζωικού Κεφαλαίου του ΕΛΓΑ και το είδος Nosema ceranae, το οποίο πλήττει ιδιαίτερα τη μελισσοκομία της χώρας μας τα τελευταία χρόνια, ενώ δεν υπάρχει κάποιο εγκεκριμένο σκεύασμα για την αντιμετώπισή του, και να σταματήσουν οι ψεκασμοί των πεύκων εναντίον του εντόμου Marchalina hellenica, στην ύπαρξη του οποίου βασίζεται το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του ελληνικού μελιού. *
